Temizlik alanında çalışanların durumu: Çok düşük ücret, çok az saygı

Aylardır, hayatın tıkır tıkır işlemesini sağlayan işler ve mesleklerden söz ediliyor. Temizlik sektörü de bu anlamda öne çıktı. Temizlik alanında çalışanlar yoğun bir baskı altındalar. Kötü koşullarda çalışan işçiler hak ettikleri değeri görmüyorlar. Çok az koruyucu önlem, çok düşük ücret ve çok az saygı bu branşın profili.

Bina temizliği alanında da örgütlü IG BAU sendikasının yönetim kurulu üyesi Ulrike Laux’la temizlik sektöründe çalışanların çalışma koşulları ve talepleri üzerine görüştük.

Temizlik işçileri pandemiyle birlikte hangi sorunlarla karşı karşıya kaldılar?

Mart ayında virüsün bulaşıcı olduğunun anlaşılmasıyla temizlik işçileri için alınması gereken çalışma ve sağlık tedbirlerinin önemi ve aciliyeti ortadaydı. Çünkü temizlik çalışanları pandemi sürecinde de virüsün yayılmaması ve daha fazla insana bulaşmaması için çalışmak, temizlemek ve dezenfekte etmek zorundaydılar. İlk başta yeteri kadar maske olmamasından dolayı bir çok temizlik çalışanı işyerinde virüs kapmaktan çok korkuyordu. Bir çok temizlik firması ve müşteri bu konuda anlayış göstermedi ve çalışanların işlerine her zamanki gibi devam etmesini hatta daha da fazlasını beklediler. İşçiler, ilk haftalarda nelere dikkat etmeleri, nasıl davranmaları gerektiğini bilmiyordu. Ayrıca yeteri kadar maske de mevcut değildi. Tüm şirketlerin önceliği işin sürekliliği ve özellikle de her yerin dezenfekte edilmesiydi. Bu ise çalışanlar için yeni görevler ve ek işler anlamına geliyordu. Hastahaneler, okullar, bürolar ya da sanayi işletmelerinin hızla hijyenik temizliğinin yapılması gerekiyordu. Fakat temizlik firmaları ve müşteriler, bu ek işler için daha fazla zamanın gerektiğine aldırış etmiyorlardı. İşçiler bir anda bir çok sorunla baş etmek zorundaydılar: Virüse yakalanma korkusu, temizlik ve hijyen konusunda yüksek standartlara göre çalışmanın stresi, aynı zaman zarfında daha fazla iş yapma zorunluluğu ve tüm işlerin hızlı ve hijyenik yapılması beklentisi. Ancak herkesin olduğu gibi işçilerin de birden bire tüm gün evde kalan çocuklarının bakımını organize etmek gibi sorunları da vardı. Bu koşullarda ev işlerinin ve çalışma koşullarının uyuşması neredeyse mümkün değil. Bir çok insanın temizlik branşının vazgeçilmez olduğunu farketmesi en azından bir övgü ve takdir niteliğindeydi. Alkışlar teşekkür anlamında olumlu bir jestti. Ancak şimdi, mesela temizlik işçilerinin yaptığı önemli ve değerli işler için daha fazla ücret gibi somut adımların atılması gerekiyor.

Ulrike Laux / Foto: Alexander Paul Englert

 

Bu süreçte sendikalar temizlik işçilerinin yanında mıydı?

Evet, yüzde yüz. Bize her an ulaşabilmeleri mümkündü. Telefon ve mail yoluyla destek ve dayanışma olanağı yarattık. Gereken yerlerlerde İG BAU sendikasına 24 Saat boyunca ulaşılabilecek ‘acil ulaşım hattı’ oluşturduk. Üyelerimiz, önce telefonla, sonraları da bire bir danışmanlık yaptı. Pandemi koşullarında mümkün olan desteği sunabilmek için hep esnek davrandık. İşyerlerinde de üyelerimizin haklarını korumak için devamlı mümkün olan ne varsa yaptık. Bu tutumumuz politik kararlar konusunda da aynıydı. Alman Sendikalar Birliği- DGB ye bağlı tüm sendikalar, pandemi krizi sürecinde gerçekleşen yasal uygulamaların işçi ve emekçilerin lehine olması için omuz omuza mücadele ettiler. Bu süreci aşabilmek için irili ufaklı bir çok önlem üzerine anlaşma sağlandı. Bu çoğu kez zor oldu çünkü bir çok kesim maddi destek talep etti. Bu süreçte sendikalar üyeleri ve bu ülkede yaşayan tüm insanlar için işverenlere mümkün olan ne varsa kabul ettirdiler.

Korona döneminde çalışma koşullarında değişiklikler oldu mu? Ne gibi hijyen kuralları uygulandı?

Çalışma koşulları muazzam değişti. Çalışanları korumak amaçlı uygulanan korunma tedbirlerinin yanında her yeri dezenfekte etmek çok zaman alan bir iş. Hijyen uygulamaları normal koşullarda yapılan temizliğin çok ötesinde bir iş. Bizim sürekli odaklandığımız nokta ise çalışanların korunması. Bir işin iyi yapılması ancak yeteri kadar zaman olduğunda mümkün. Çalışanların hem kendilerine hem de başkalarına virüs bulaşmaması için kendilerini korumaları gerekiyor. Bunun en iyi örneği hastaneler ve hasta/yaşlı bakım evleri. Herkes için işini titizlikle yapmak ön plandaydı.

Bir sendikaya üye olmak hep önemliydi ancak pandemi döneminde bunun önemi daha da belirginleşti. Özellikle göçmen kadın işçilerin ağırlıklı olarak çalıştığı bu alanda bizim gözlemlerimiz kadınların hakları konusunda yeteri kadar bilgi sahibi olmadığı, gerekli bilgilere ulaşamadığı yönünde. Siz neler söylersiniz?

Gerçekten bu insanlar için dil bilmemek bir sorun. Temizlik işkolunda haklarını bilmeyen bir çok kadın çalışmakta. Ancak bu kadınların çoğu herhangi bir şey yolunda gitmediğinde bunu anlıyor ve bize gelip sahip oldukları haklar üzerine bilgi alıyor, mesela nasıl çalışmaları gerektiğini soruyorlar. Bir çok işverenin dil sorununu aşmak için çok az zaman ayırdığını biliyoruz. Biz IG BAU sendikası olarak danışmanlıklarımızda gereken zamanı ayırıyoruz. Güncel olarak gerçekleştirdiğimiz bir proje üzerinden- fakat şu an da hala online olmak üzere üyelerimize bir çok dilde dil kursu veriyoruz. Bu kursa isteyenler cep telefonu ile katılabiliyorlar. Şimdiye dek katılanlardan aldığımız duyumlar olumlu yönde, bir çoğu Almanca yı bu şekilde daha kolay öğrenebildiklerini söylüyorlar.

IG BAU olarak temizlik işkolu için TİS ler de talepleriniz neler?

Bu yıl Toplu İş Sözleşmelerinde temizlik branşında çalışanlar için daha fazla ücret talep ediyoruz. Çünkü artması gereken ücretler. Son haftalarda bu branşın ne denli değerli olduğunu anladık. Temizlik hayat kurtarıyor, bu yüzden asgari ücret düzeyinde olan iki ücret grubu için de 1,20 Euro artış istiyoruz. En alt düzeyde ve şu anda 10,80 olan ücret grubu için 12,00 Euro istiyoruz. Temizlik işçileri en az bu ücreti hak ediyor. Diğer ücret gruplarının yüzde 6,5 düzeyinde arttırılması gerekiyor. Ayrıca 2017 yılından beri 80 iş saati yevmiyesi tutarında noel ikramiyesi talep ediyoruz. Geçtiğimiz yıl yaptığımız uyarı grevleri sonucunda elde ettiğimiz bir kazanım da işverenlerin ve onların meslek örgütlerinin noel ikramiyesinin 2020 de görüşüleceğini açıklamaları olmuştu.

IG BAU olarak yürüttüğünüz “Respect for Cleaners” kampanyasının amacı ve talepleri hakkında bilgi verebilir misiniz?

“Temizlik işçilerine saygı” kampanyamızın bir talebi de yıllardır hedefimiz olan “düşük ücret sektörü terk edilsin” talebi. Korona dönemi argümanlarımızı haklılığını kanıtladı- Temizlik iş sektörü değer ve saygınlık görmeyen önemli bir branş, bunun değişmesi gerekiyor. Bu hedeflere ulaşabilmek için Toplu İş Sözleşmeleri önemli köşe taşlarıdır, bunun da ötesinde tek tek yürüttüğümüz #TemmizlikYaşamKurtarır gibi kamuoyu çalışmalarımız ile de temizlik işçilerinin çalışma ve yaşam koşullarına dikkat çekiyoruz.

,