Elif Çiğdem Artan
İnternetin giderek yaygınlaşmasıyla birlikte, diğer bütün alanlarda olduğu gibi, feminist mücadelenin de dijital görünürlüğü arttı. Yeni bir eylem alanı açan internet yayıncılığıyla, kadın gündemine odaklanan yazıların bir araya geldiği sitelerin sayısı da giderek çoğalıyor. Bu mecralar, hem ataerkil zihniyetin dayatmaya çalıştığı politik gündemi kadın diliyle tartışan hem de kendi gündemini yaratan yazılar ve görseller içeriyor. Aynı ülkenin farklı coğrafyalarında benzer dertlerle mücadele eden biz kadınlar, bu mecralar üzerinde buluşuyor, fikir alışverişi yapıyor, dertleşiyor ve örgütleniyoruz. Sokakların bize yasak edilmeye çalışıldığı bu günlerde, birbirimizi bulabileceğimiz dijital feminist mücadele alanlarından bazıları 5Harfliler, Reçel Blog, Lez-Bi Feministler ve Çatlak Zemin.
5Harfliler
2012 yazında yayına başlayan 5Harfliler, ilhamlarını kadın kelimesini duyunca cin çarpmışa dönenlerden alıyor. “5Harfliler, kadın gündeminin peşinde, bağımsız bir internet sitesidir. Kadın kelimesinin neredeyse öcüyle bir tutulduğu günlerde, “üç harfliler” tabirinden hareketle kız, kadın, bayan, hanımefendi ayrımından bunalan bütün yorgun ruhlar için kendine 5Harfliler ismini yakıştırmıştır.” Kadın gündemini güzellik sırları, diyet yemek tarifleri, bel incelten bacak hareketleri, yeni sezonun moda renkleri ve adamı kendine bağlama taktiklerinden ibaret sananlara inat, ilgilerini çeken her konuda söz söyleyebileceklerini gösterme fikrinden yola çıkan 5Harfliler, kültür-sanat-tarih başlığına böldükleri sitelerinde deyim yerindeyse gönüllerine göre her telden çalıyorlar. Meydan, sitede en sevdiğim başlık olabilir. Çünkü, tüm yasaklamalara inat, meydanlar bizim! 5Harfliler yazılarında yeri geliyor siyaset tartışıyorlar, gün oluyor televizyon dizilerini. Nasıl ki yaşamın sınırı yok, onların da içeriklerine dair belirledikleri çizgiler yok. Feminist gündeme dair tartışmaların yer aldığı bölümün adı da Ecinnilik. Cin olmaya ihtiyaç duymadan adam çarpmak da denilebilir. 5Harfliler’i benim için diğer sitelerden ayıran en temel özellikleri de bu mizahi yaklaşımları. Gülümseyin, çünkü mücadele etmemiz gereken çok ciddi problemlerimiz var.www.5harfliler.com
Reçel Blog
Reçel kadınları, muhafazakâr cepheden bildiriyor. Onların da zaman zaman öne çıkan, güçlü bir mizahi yaklaşımları var. Kendilerinden beklenen “makbul kadın olma” tanımının reçel pişirmekle simgeleşmesinden yola çıkan ekip (bknz. Dücane Cündioğlu, Reçel Yapamayan İslamcı Kadınlar), bu beklentiye dair isyanlarını yazıya döküyorlar: “Kadınları ve bilhassa Müslüman kadınların; gündelik deneyimlerine, toplumsal meseleleri algılayışlarına, ilgilerine, meraklarına, dertlerine, umutlarına, kaygılarına, mücadelelerine dair kendi sözümüzü söyleyeceğimiz bir mecramız olsun istedik. Kalemimizi klavyemizi, tenceremizi, meyvelerimizi, şekerimizi aldık geldik. Reçel zamanla size kendisini anlatacaktır.” Reçel ekibinin mücadele alanı bol dikenli. Muhafazakâr kesimi ti’ye aldıkları yazılarla övgüleri toplarken, başörtüsü nedeniyle uğradıkları ayrımcılığı dile getirdiklerinde bolca sövgüye maruz kalabiliyorlar. Genel bir bakışla, herkes kafasındaki Müslüman kadını görmek istiyor. Hem muhafazakâr hem de laik kesim. Kadını her zaman ve her yerde tek tipleştiren zihniyet, Müslüman bir kadının yapabileceklerini ve yapamayacaklarını belirlemekten de çekinmiyor. “Başörtünü çıkart da yaz” ya da “bunları yazıyorsan imansızsın”, Reçel Blog’da görebileceğiniz okuyucu yorumları arasında. Bugünlerin meşhur deyişiyle, herkesi kimsenin memnun etmesi mümkün değil. Onlar da o yüzden gördüklerini ve hissettiklerini dillendirmeye, “biz yaptık oldu” diyerek, devam ediyorlar. Hem de çalgılı çengili. Özellikle Reçel ekibinin gitarist üyesine ait besteler ve onun hazırladığı çalma listeleri yazılara eşlik ediyor. Reçel Blog’un en sevdiğim özelliğiyse sanal iletişimi fiziksel temasa dönüştürdükleri okur buluşmaları. Yazıların, yayın politikasının, etkilerin ve beklentilerin konuşulduğu bu toplantılarda, herkes, reçelden kendi aldığı tadı anlatıyor. www.recel-blog.com
Lezbiyen Biseksüel Feministler
“Grubumuzun ismini Lezbiyen Biseksüel Feministler koyduk; aramızda bu ismi fazla doğrudan bulanlar da oldu, grubun ismini koymayı unutmuşuz gibi olmuş diyenler de… Daha yaratıcı bir isim mi bulsak diye tartıştık ama bir yandan da lezbiyen, biseksüel olduğumuz lafı dolandırmadan bas bas bağırmak istiyorduk.” Çünkü onların bu platformu kurarken en büyük dertleri feminist hareket içinde kendi gündemlerinin görünürlüğünü daha fazla sağlamak ve Onur Yürüyüşleri’nde eşcinsel erkeklere desteğe gelen heteroseksüel kadınlardan kendilerini ayrıştırmak. Lez-Bi Feministler, hem kadın mücadelesinin hem de LGBTİ hareketinin içinde yer alarak, muktedirlerin iki hakim alanında mücadele ediyorlar. Gündem başlıkları çok belirgin kategorilere bölünmüş; 8 Mart, Cinsellik, Eylem/Etkinlik, Feminizm, Müzik, Pride, Sağlık, Savaş, Şiddet, Söyleşi ve Zeliş Deniz. Bu haliyle, Lez-Bi, 5Harfliler ve Reçel’de gördüğümüz iletişim platformundan daha ötede, bir tür politik örgütlenme olarak öne çıkıyor. Hem Türkiye’den hem de yurt dışından mücadele haberlerini sayfalarına taşıyan Lez-Bi, trans cinayetlerinden, cinsel yaşama uzanan birçok farklı konuyu hem sokak hareketinin içinden hem de akademik çalışmalardan bildiriyor. Lezbiyen Biseksüel Feministler’in severek takip ettiğim bir de yayınları var: Zeliş. Bültene adını veren, Zeliş Deniz’in hatırası. Zeliş, 2015 yılında yaşanan bir trafik kazası sonucu LGBTI hareketinin diğer bir aktivisti Deniz Boysan’la birlikte hayatını kaybetti. Zeliş, bu yayınla birlikte, hem feminist hem de LGBTI hareketinde bizimle birlikte mücadeleye devam ediyor. www.lezbifeministler.com
Çatlak Zemin
Feminist söylemi yaşamın her alanında büyütmek için çok yakın zamanda yola çıkan Çatlak Zemin, kısa zamanda sunduğu zengin içerikle gelecek günlerde bize daha yoğun okuma-düşünme-tartışma mesailerine sebep olacak gibi görünüyor. “Feminist bakışı ortaya koymak, feminist söylemi güçlendirmek, birbirimizle tartışmak ve birlikte güçlenmek için artık yeni bir zeminimiz var. Günümüz koşullarında çatlak bir zeminde bir araya gelmenin zor olduğu kadar verimli de olabileceğine inanıyoruz. Yalnızca gündem ve güncel feminist politika değil, hayatın ve feminizmin içinde her şey Çatlak Zemin’in konusu. Bu zeminde yeni sözler söylemek, arkasında durduğumuz sözlerimizi yinelemek ve yeni yollar da açmak istiyoruz.” Yani bu zemin kelimenin iki anlamıyla çatlaklık içeriyor. Hem isim hem de sıfat. Yine bir buluşma noktası olarak kurgulanan sitenin geniş bir editör kadrosu var ve editör listesine yalnızca isimlerini yazmalarından anlıyoruz ki, bu sayfalarda sadece kadın olarak bizimleler. Bizdenler. Çatlak Zemin hem feminizmin politik bir mücadele olarak ele alındığı yazılara yer veriyor, hem de tv dizileri, edebiyat, gündelik yaşam vb. aracılığıyla kadınların günlük ruh hallerini didikledikleri paylaşımları içeriyor. Sitenin bence favori kadını Femihat. “Pek çoğunuz gibi ben de, ‘ay ona bunu dedim, şunu şöyle yaptım. Şimdi daha mı az feministim acaba?’, ‘aman feminist arkadaşlarım ne der, beni ayıplarlar mı?’ diye endişe edip kimselere yanamadığım dertlere kurdeşenler döktüm. Elalemciliğin en uç noktalarında yaşayan annelerle, anneannelerle büyüdüm. Dar vakitlerde, o meşhur şarkıda da söylendiği gibi tanıdık bir huzur aradım ama nafile, bulamadığım zamanlarım çok oldu. Şimdi de düşündüm taşındım ve dedim, birbirimizin derdine derman olamayacaksak, birbirimizi yargılamadan dinlemeyi beceremeyeceksek ne anlamı kalır dayanışmamızın? Ve işte bu sebeple, bu noktayı dertlere derman olma noktası ilan ettim. Ne iyi etmişim değil mi?” Şahane ilan etmişsin şekerim, feminist mücadelemizin bir Güzin Ablası da mı olmasın! www.catlakzemin.com
GKB’nin internet sitesi de sizin hikâyelerinizi, deneyimlerinizi ve kimseye anlatamadığınız dertlerinizi paylaşmaya hazır. Hatta şöyle yapalım mı? Bu yazıyı okuduktan hemen sonra bize yazın. Geçtiğimiz haftalarda dikkatinizi çeken, kimseye söyleyemediğiniz için içinizi kemiren ne varsa anlatın. Mektup yazın, kısa bir mesajla söyleyin, ya da fotoğrafını gönderin. Biz de GKB’nin internet sitesinde paylaşalım, üstüne birlikte konuşalım. İsterseniz info@migrantinnen.net mail gönderin, ya da isterseniz Facebook sayfamızdan mesajla www.facebook.com/gkbmigrantinnen iletin. Sizden haberler duymak, www.migrantinnen.net adresinde buluşmak dileğiyle!
Kadın Mart 2017 Sayı 31